B Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α

ΛΟΥΚΑ Χ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑΣ & ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Διεύθυνση: Τμήμα Βιολογίας Παν/μίου Αθηνών, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής

Πανεπιστημιόπολη, Αθήνα, 15701

Τηλ: 7274542, fax: 7274742

e-mail: lmargar@biol.uoa.gr

Ιστοσελίδες : http://kyttariki.biol.uoa.gr , http://multimedia.biol.uoa.gr

Πίνακας επιλεγμένων βιογραφικών στοιχείων

Όνομα	Λουκάς Χ. Μαργαρίτης
Παρούσα θέση	Καθηγητής Βιολογίας Κυττάρου, Ραδιοβιολογίας & Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας, Τμήματος Βιολογίας Παν/μίου Αθηνών
Προπτυχιακοί τίτλοι σπουδών	Πτυχίο Φυσικών Επιστημών Παν/μιο Αθηνών, 1969
Μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών	Διδακτορικό Βιολογικών Επιστημών Παν/μιο Αθηνών, 1974 Μεταδιδακτορικές σπουδές Παν/μιο Harvard, 1974-76 Υφηγητής Βιολογικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
Τρέχουσες δραστηριότητες	Διδασκαλία Βιολογίας Κυττάρου και Ραδιοβιολογίας και Εφαρμογές πολυμέσων. Διευθυντής Σπουδών Μεταπτυχιακού προγράμματος «Ιατρική Βιολογία» Επικεφαλής έρευνας κυτταρικής απόπτωσης και γήρανσης – πρόγραμμα «Ηράκλειτος» και πρόγραμμα «Πυθαγόρας» Επικεφαλής έρευνας επι των επιπτώσεων της ακτινοβολίας της κινητής τηλεφωνίας –παροχή γνωματεύσεων επικινδυνότητας μετά από μετρήσεις, σε Δήμους και κατοίκους. Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστημών (από το 1990) Επικεφαλής ομάδας τηλεμετάδοσης μαθημάτων με «ίδια μέσα» βλέπε ιστοσελίδα: http://kyttariki.biol.uoa.gr αξιοποιώντας διπλωματικούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες. Επίσης βλ. Ιστοσελίδα http://multimedia.biol.uoa.gr Διπλωματικών φοιτητών πολυμέσων
Γνώσεις στη χρήση νέων τεχνολογιών	Δίκτυα υπολογιστών, επεξεργασία εικόνας. Παρουσίαση μαθημάτων μέσω Η/Υ, τηλεμετάδοση εκπαιδευτικού υλικού, επεξεργασία και παρουσίαση μαθημάτων στο διαδίκτυο. Εγκατάσταση και λειτουργία εξυπηρετητών (servers) πολυμέσων. Βιντεομικροσκοπία, επεξεργασία βίντεο
Εμπειρία διοίκησης	Επιστημονικός Υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική» από το 1997. Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΠΕΑΕΚ «Πρακτική άσκηση φοιτητών» 1998-σήμερα. Πρόεδρος Τμήματος Βιολογίας 1989-1991, 1995-1999. Διευθυντής Τομέα 1995- σήμερα
Εμπειρία σε ερευνητικά, ευρωπαϊκά προγράμματα ή/και προγράμματα ΚΠΣ	Επιστ. Υπεύθυνος ερευνητικών .προγραμμάτων, Ε.Ε. Γ.Γ.Ε.Τ., ΕΠΕΑΕΚ από το 1980-σήμερα. Εθνικός εκπρόσωπος Βιοτεχνολογίας στην Ε.Ε. 1990-1993
Άλλες δραστηριότητες	Καθοδήγηση διπλωματικών εργασιών (περίπου 120) και διδακτορικών διατριβών (περίπου 30) μέχρι σήμερα Ανάπτυξη και συνεχής βελτίωση συστημάτων καταγραφής μαθημάτων σε ψηφιακή μορφή και μετάδοσής τους μέσω του Διαδικτύου με τη βοήθεια έξη servers – βλέπε ιστοσελίδα : http://kyttariki.biol.uoa.gr και http://multimedia.biol.uoa.gr
Δημοσιεύσεις	Γενικά οι δημοσιεύσεις αφορούν στην Κυτταρική –Αναπτυξιακή Βιολογία και Ηλεκτρονική μικροσκοπία Καθώς και στις επιπτώσεις των ακτινοβολιών στους οργανισμούς και σε καλλιέργειες κυττάρων Συνολικά 90 Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά , περίπου 580 αναφορές Έκδοση συγγράμματος «ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» - Δ’ έκδοση, 2004, 996 σελίδων με 170 τρισδιάστατες εικόνες

I. ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1968: Πτυχιούχος Φυσικών Επιστημών της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

1970‑1974: Εκπόνηση Διδακτορικής διατριβής με θέμα "Συμβολή στη μελέτη του σχηματισμού του χορίου στα ωοθυλάκια της Drosophila melanogaster".

1974: Διδάκτωρ των Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών (κλάδος Βιολογικών Επιστημών) της Φυσ/κής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών.

1974‑1976: Mεταδιδακτορικός ερευνητής και συνεργάτης του μαθήματος "Βιολογία Κυττάρου" στο Παν/μιο Harvard (the Biological Laboratories) με τον Καθηγητή Daniel Branton.

1975: Επιμελητής του Εργαστηρίου Γενικής Βιολογίας του Παν/μίου Αθηνών.

1977: Μετάβαση μετά από υποτροφία του "Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας" (N.I.H.) των Η.Π.Α. στο Παν/μιο Colorado (Dept. of Molecular, Cellular and Developmental Biology) για τη χρησιμοποίηση Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου Υψηλής τάσης 1.000.000 volts με τον Καθηγητή Keith R. Porter.

1980: Υποτροφία Ε.Μ.Β.Ο (European Molecular Biology Organization) για συμμετοχή στο workshop "Three dimensional structure analysis by Electron Microscopy", (MRC Laboratory, Cambridge, UK)

1982: Έγκριση διατριβής επί Υφηγεσία και απονομή του τίτλου του Υφηγητή Βιολογικών Επιστημών από τη Φυσικομαθηματική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών

1991: Eκλογή σε θέση Καθηγητή Κυτταρικής Βιολογίας και Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας στο Βιολογικό Τμήμα του Παν/μίου Αθηνών.

1998-σήμερα Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ειδίκευσης «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική», χρηματοδοτούμενο από ΕΠΕΑΕΚ (υπεύθυνος Προγράμματος)

1998 –σήμερα TMR (EE) Program «Peroxidases in agriculture, the environment and in industry».

Ξένες γλώσσες : Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά.

II. ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΙΣ

1966: A) Philips Laboratories, Eindhoven, Netherlands. Χειρισμός και λειτουργία Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου B) Laboratorium voor Electronemicroscopie, Rijksuniversiteit Leiden, Netherlands (Prof. Th. Deams). Εφαρμογές του Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου στη βιολογική έρευνα.

1971: A) Balzers, Liechtenstein. Χειρισμός και λειτουργία συστήματος Ψυκτοεξάχνωσης (Freeze-etching). B) Wetzlar, W. Germany (Ernst Leitz Laboratories). Εκμάθηση χειρισμού μικροχειριστού (micromanipulator).

1973: Dept. of Biology, The Johns Hopkins University. Εκμάθηση βιοχημικών τεχνικών (απομόνωση πυρήνων, χρωματίνης, DNA ηλεκτροφορήσεις- χρήση ραδιοϊσοτόπων).

1974‑1976: The Biological laboratories, Harvard University, Cambridge, Massachusetts. Μεταδιδακτορικός συνεργάτης.

· Εφαρμογές και βελτιώσεις συστήματος ψυκτοεξάχνωσης (freeze-etching) μελέτης βιολογικών μεμβρανών (Prof. Daniel Branton).

· Ανάλυση και επανασύσταση κρυσταλλικών βιολογικών δομών με περιθλασίμετρο Laser (Prof. S. Harrison, Dept. of Chemistry, Harvard University και Dr. David DeRosier, Brandeis University, Waltham, Massachusetts).

· Hλεκτρονική μικροσκοπία σάρωσης (Scanning Electron Microscopy) (American Optical Laboratories και SEM laboratory, Museum of Comparative Zoology, Harvard University).

· Τεχνικές ηλεκτρονικής μικροσκοπίας διέλευσης (Dr. K. Miller, EM. Lab., The Biological Laboratories, Harvard University).

· Βιοχημικές τεχνικές (απομόνωση πολυκεφαλών φάγου Τ4). (Princeton University, Dept. of Biochemical Sciences, Drs. M. Laemmli and J. Paulson).

· Κυτταροκαλλιέργειες -in vitro ανάπτυξη- ηλεκτροφόρηση, αυτοραδιογραφία (Drs. W.H. Petri and A.R. Wyman, The Biological Laboratories, Harvard University και Dept. of Biology, Boston College).

1977: Χρησιμοποίηση ηλεκτρονικού μικροσκοπίου υψηλής τάσης (HVEM) 1.000.000 volt για τη μελέτη του χορίου με τρισδιάστατη απεικόνιση (Drs. K.R. Porter και M. Fotino, Dept. of Cellular, Molecular and Developmental Biology, University of Colorado, Boulder).

1978, 1979: Δίμηνη παραμονή στις Η.Π.Α. για επιστημονική συνεργασία σε θέματα απομόνωσης ζωνών χορίου (Καθηγητής W.H. Petri, Boston College) και επανασύστασης κρυσταλλικής χοριονικής ζώνης (Καθηγητής D. DeRosier, Brandeis University).

1980: Τρισδιάστατη δομική ανάλυση με ηλεκτρονική μικροσκοπία (Drs. R. Henderson, A. Klug, L. Amos, D. DeRosier, Laboratory of Molecular Biology, Medical Research Council, Cambridge, England).

1982: Τεχνικές επανασύστασης βιολογικών κρυσταλλικών δομών με ηλεκτρονιογραφίες σειρας κλίσεων, πυκνομέτρηση και ηλεκτρονικό υπολογιστή (Dr. K. Leonard, European Molecular Biology Laboratory, Heidelberg).

1985:European Molecular Biology Organization, "Course on Electron microscope image analysis", 14‑22, August.

1991: Pasteur Institute (Paris, France), Συνεστιακό σαρωτικό Μικροσκόπιο Laser.

1993: DKFZ (Heidelberg), Ανάλυση και επεξεργασία εικόνας

1996: Πανεπιστήμιο Λωζάνης, Συνεργασία σε ψυκτοηλεκτρονική μικροσκοπία

1997: Grenoble, Εκμάθηση συνεστιακού σαρωτικού μικροσκοπίου laser

ΙΙΙ. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ - ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΕΚΑΠΙΔΕΥΤΙΚΩΝ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

1975‑76: Υπηρεσία Ερευνών Ατομικής Ενέργειας (Η.Π.Α.) για μεταδιδακτορικές σπουδές στο Παν/μιο Harvard (Cambridge, Massachusetts.).

1976: Yπουργείο Συντονισμού (Υπηρεσία Τεχνικής Βοήθειας). Τρίμηνη παραμονή στο Παν/μιο Harvard για μελέτη βιολογικών μεμβρανών ερυθροκυττάρων.

1977: Scientific Affairs Division. North Atlantic Treaty Organization. Τριετής επιχορήγηση ερευνητικού προγράμματος με τίτλο "Cellular differentiation; A genetical, biochemical and ultrastructural study of Drosophila egg-shell", σε συνεργασία με τον Dr. W. Petri (Boston College, Mass.).

1977: National Institute of Health (H.Π.Α.). 15νθήμερη μετεκπαίδευση στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο υψηλής τάσης. του Παν/μίου του Colorado, για επίλυση προβλημάτων του ερευνητικού μου προγράμματος.

1977‑2003: Ετήσιες επιχορηγήσεις ερευνητικών προγραμμάτων απο το Παν/μιο Αθηνών.

1980: Κοινωφελές Ιδρυμα "Α. ΩΝΑΣΗΣ". Ετήσια επιχορήγηση ερευνητικού προγράμματος "Μελέτη κυτταρικής διαφοροποίησης στα ωοθυλάκια του εντόμου D. melanogaster".

1978‑83 και 1980‑85: Ιδρυμα "Α. ΩΝΑΣΗΣ". Επιχορήγηση δύο μεταπτυχιακών φοιτητών του ερευνητικού μου προγράμματος.

1983: ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ. Ετήσια επιχορήγηση ερευνητικού προγράμματος "Η χοριογένεση των Εντόμων σαν φαινόμενο μελέτης της κυτταρικής διαφοροποίησης και εξέλιξης των ειδών".

1984‑85: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. Διετής επιχοχορήγηση ερευνητικού προγράμματος "Μελέτη δομής και φυσιολογίας κελύφους σε έντομα οικονομικής σημασίας".

1986: Κοινωφελές Ιδρυμα "Α. ΩΝΑΣΗΣ". Διετής επιχορήγηση ερευνητικού προγράμματος και δύο μεταπτυχιακών φοιτητών "Βιολογική-Βιοχημική μελέτη σε έντομα οικονομικής σημασίας".

1988‑90: Γ.Γ.Ε.Τ. "Μελέτη πρότυπου κυτταροβιολογικού συστήματος".

1990: Γ.Γ.Ε.Τ. (Πρόγραμμα Π.Α.Β.Ε.) "Ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης και ανάλυσης βιοϊατρικών στοιχείων".

1990: Γ.Γ.Ε.Τ. (Πρόγραμμα Κοινοπραξίας). "Συλλογή ταξινομικών δεδομένων και επεξεργασία τους με Η.Υ."

1990: Ε.Ο.Κ. Εγκριση Δ.Π.Σ. (Διαπανεπιστημιακού Προγράμματος Συνεργασίας) ERASMUS για ανταλλαγές φοιτητών και μελών Δ.Ε.Π. με το Portsmouth Polytechnic, U.K.

1991 - 1994: Ανανέωση και επέκταση του ανωτέρω προγράμματος με συμμετοχή 27 Ευρωπαϊκών Παν/μίων

1992: Υπουργείο Υγείας (Κ.Ε.Σ.Υ.) Εγκριση ερευνητικού προγράμματος "Μελέτη μεμβρανοπαθειών στον Ελληνικό πληθυσμό" (σε συνεργασία με το Κέντρο Μεσογειακής αναιμίας του Λαϊκού Νοσοκομείου).

1993-1995: E.O.K. Πρόγραμμα Human Capital & Mobility με συνεργασία 7 Ευρωπαϊκών Εργαστηρίων για τη μελέτη και τις οικονομικές εφαρμογές των υπεροξειδασών.

1994: Υπουργείο Υγείας (Κ.Ε.Σ.Υ.). Εγκριση ερευνητικού προγράμματος "Μελέτη της τοξοπλάσμωσης με στόχο την προγεννητική διάγνωση" (σε συνεργασία με το Κέντρο Μεσογειακής αναιμίας του Λαϊκού Νοσοκομείου).

1996-1999: Πρόγραμμα Υ.Π.Ε.Ρ. με τίτλο “Γενετική, Βιοχημική, Δομική και Μοριακή μελέτη των πρωτεινών σε κληρονομικές διαταραχές της ερυθροκυτταρικής μεμβράνης”

1996-1998: Πρόγραμμα Π.ΕΝ.Ε.Δ. “Χαρακτηρισμός υπεροξειδασών εντόμων (δίπτερα) οικονομιής σημασίας. Συγκριτική μελέτη με άλλες ζωικές και φυτικές υπεοξειδάσεις-εφαρμογές στη Γεωργία”

1997: Πρόγραμμα «Πρακτικής άσκησης φοιτητών» χρηματοδοτούμενο από το ΥΠΕΠΘ (υπεύθυνος Προγράμματος)

1998: Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ειδίκευσης «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική», χρηματοδοτούμενο από ΕΠΕΑΕΚ – πέρας χρηματοδότησης 2003 (υπεύθυνος Προγράμματος)

1998 - 2003: TMR (EE) Program «Peroxidases in agriculture, the environment and in industry».

2003-2005. Πρόγραμμα «Ηράκλειτος» για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα «κυτταρική απόπτωση». Υποψήφιος Α. Δ. Βελέντζας.

2004-2006. Πρόγραμμα «Πυθαγόρας Ι» για μεταδιδακτορική έρευνα με αντικείμενο «περιβαλλοντικοί παράγοντες, ακτινοβολία κ.λπ. που επηρεάζουν την κυτταρική γήρανση».

2005-2007. Πρόγραμμα «Πυθαγόρας ΙΙ» για μεταδιδακτορική έρευνα με αντικείμενο «κυτταροβιολογική μελέτη της απόπτωσης στα Δίπτερα.

IV. Ε Ρ Ε Υ Ν Η Τ Ι Κ Ο Ε Ρ Γ Ο

Το σύνολο του ερευνητικού έργου είναι αποτέλεσμα πέντε κυρίως ερευνητικών κατευθύνσεων:

α) Μελέτη της δομής και της λειτουργίας φυσιολογικού και παθολογικού κερατοειδή χιτώνα σε διάφορα σπονδυλόζωα και στον άνθρωπο κάτω από πειραματικές συνθήκες (δημοσιεύσεις υπ' αριθμ. 1, 2, 5, 6, 7, 11, 12, 31, 49).

Απώτερος στόχος του προγράμματος αυτού είναι η διερεύνηση των κυτταροβιολογικών παραμέτρων στην ασθένεια του κερατοειδόκωνου και στις επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας και των ακτίνων laser.

β) Μελέτη της δομής και λειτουργίας εξωκυττάριων προϊόντων σε συσχέτιση με τα κύτταρα που τα παράγουν στο σύστημα των ωαρίων εντόμων (δημοσιεύσεις υπ' αριθμ. 8, 10, 15 - 23, 25 – 28, 30, 32-47, 51, 52, 53, 55, 56, 59, 60, 62, 64, 65, 70 – 74, 82, 83, 88, 89). Επίσης στο ίδιο σύστημα, μελέτη του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου (απόπτωση) στα θυλακοκύτταρα και στα τροφοκύτταρα (δημοσιεύσεις, 70, 72, 74, 82)

Το πρόγραμμα αυτό έχει ως κεντρικό άξονα τη δομή και λειτουργία του προγράμματος χωρο-χρονικής διαφοροποίησης των θυλακοκυττάρων στα έντομα καθώς και των υπερδομών που σχηματίζουν. Το πρόγραμμα αυτό,που ευρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μέσα απο τις χρηματοδοτήσεις "ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ", "ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Ι και ΙΙ", έχει ως κεντρικό άξονα τη δομή και λειτουργία του προγράμματος χωρο-χρονικής διαφοροποίησης των θυλακοκυττάρων στα έντομα καθώς και των υπερδομών που σχηματίζουν.

γ) Μελέτη της δομής των βιολογικών μεμβρανών και ιδιαίτερα της αντιστοιχίας ανάμεσα στα "σωματίδια ψυκτοεξάχνωσης" και στις μεμβρανικές πρωτεϊνες (δημοσιεύσεις υπ' αριθμ. 3,4,13,14) αλλά και στην εν γένει λειτουργία των μεμβρανικών πρωτεϊνών .

Το πρόγραμμα αυτό εστιάζεται σε μελέτη μεμβρανικών πρωτεϊνών και στην ανάπτυξη μεθόδου "κυκλικής σκίασης" για την ανίχνευσή τους. Πρόσφατη επέκταση του προγράμματος αυτού αποτελεί η κυτταρική και μοριακή μελέτη μεμβρανοπαθειών ανθρώπινων ερυθροκυττάρων σε κληρονομικές ασθένειες (δημοσιεύσεις υπ' αριθμ 58, 63, 75, 80, 81).

δ) Ραδιοϊχνηθέτες για φαρμακολογικές εφαρμογές - ανάπτυξη λιποσωμάτων στην κοσμετολογία και στην φαρμακευτική τεχνολογία - ανοσοϊστοχημική μελέτη μυοπαθειών - ανάλυση και επεξεργασία εικόνων με σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή (δημοσιεύσεις υπ' αριθ. 24, 29 47, 48, 50, 54, 57).

ε) Μελέτη της δράσης ιονιζουσών και μη ιονιζουσών ακτινοβολιών στα βιολογικά συστήματα με έμφαση στις επιπτώσεις της ακτινοβολίας κινητής τηλεφωνίας (δημοσιεύσεις υπ' αριθ. 61, 68, 77, 87).

Το πρόγραμμα αυτό που ευρίσκεται σε εξέλιξη, μέσα από τη δραστηριότητα του "Εργαστηρίου Βιοφυσικής Ακτινοβολιών", εστιάζεται στην επικινδυνότητα ή όχι της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας της κινητής τηλεφωνίας, χρησιμοποιώντας ως πειραματικό υλικό, έντομα, ωοθυλάκια εντόμων και ανθρώπινα κύτταρα σε καλλιέργεια. Παράλληλα γίνονται μετρήσεις έντασης ακτινοβολίας από κεραίες βάσης σε κατοικημένες περιοχές παρέχοντας σχετική επιστημονική γνωμάτευση